Sinds wij onderzoek doen naar de vraag hoe we vriendschappen tussen meisjes kunnen benutten om hun mentale gezondheid te benutten, krijg ik steeds meer vragen van volwassenen die vragen hebben over hun eigen vriendschappen. Wat me opvalt aan deze vragen is dat (1) veel vragen gaan over vriendschappen die al lang bestaan, en (2) vrienden elkaar nare dingen aandoen. 

Als mensen mij voorbeelden geven van nare, verdrietige en soms traumatische ervaringen in het contact met vrienden, dan denk ik vaak (maar ik zeg het niet): 'Dit is geen vriendschap', 'Dit is geen vriend', en 'Bescherm jezelf en blokkeer het contact'. Maar ik weet uit eigen ervaring dat empathie, compassie en optimisme kunnen blokkeren dat je daadwerkelijk breekt. 

Gedachten over 'leren breken met vrienden' komen vooral bij me op als mensen tegen me vertellen over voorbeelden, die raken aan 'gaslighting'. Ik las laatst deze omschrijving (de eerste letters van de zin vormen het woord 'gaslighting'):

(1) Gradual distortion of truth

(2) Avoiding responsibility, shifting blame

(3) Sowing seeds of doubt in your mind

(4) Lying and manipulating facts

(5) Invalidating your feelings and experiences

(6) Getting to question your sanity

(7) Hiding their true intentions

(8) Twisting reality to suit their narrative

(9) Insisting you're overly sensitive

(10) Neglecting your emotions and well-being

(11) Gaslighting is emotional abuse

Misschien heb je een vriend die jou compleet negeert als je, bijvoorbeeld via WhatsApp, vertelt waarom je verdrietig bent over de vriendschap. En die dan weken later, als jij dit met veel moeite achter je gelaten hebt, opeens met een totaal ongepast bericht opnieuw contact zoekt zodat jij opnieuw in onplezierige emoties wordt gesleurd. Dat is gaslighting (3/5/10). Of die tegen je zegt, als je verdrietig bent: 'Maak er niet zo'n drama van' (3/5/6/9). Dat is gaslighting. Of die jou om een gunst vraagt die je veel tijd kost, en die je met veel liefde verleent (ook tijdens je eigen vakantie), en die dan vervolgens als jij ergens behoefte aan hebt, zegt: 'Ik heb nu vakantie'. Dat is gaslighting (2/4/7). Zomaar wat verdrietige ervaringen die mensen mij vertellen over hun vriendschappen. Ik hoor ze denken: 'Wat doe ik verkeerd?'

Twijfel je over of iemand daadwerkelijk jouw aandacht waard is? Doe je ogen dan dicht, denk aan een recent voorval, check het voorval eens aan bovenstaande punten, en voel dan vooral wat er in je lichaam gebeurt. Deze ervaring kan waardevolle inzichten bieden over wat je vervolgens kunt doen om deze onplezierige lichamelijke sensaties rustig te laten uitdoven (tijd en zelf-compassie heelt wonden) maar vooral om geen nieuwe triggers m.b.t. deze 'vriendschap' te verzamelen. 

Mensen die gaslighten zijn zich er overigens niet altijd van bewust: opgeblazen ego's, te weinig correctie op gedrag vanuit hun eigen omgeving, onzekerheid: het kan gezond verstand en gedrag allemaal in de weg zitten. Maar dan moet voor jou niet uitmaken. 

'So what'?